დარგობრივი ლექსიკონი

ბიოლოგია > გენეტიკა

jumping gene - "მხტუნავი გენი", "მხტომარე გენი"

არსებითი სახელი

ტერმინის წყარო:

'jumping gene' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014

განმარტება

დნმ-ის მონაკვეთი, რომელსაც შეუძლია იმავე გენომის სხვა საიტზე ან სხვა გენომში ჩაერთოს.

განმარტების წყარო:

კონტექსტი

1947 წელს ბ. მაკ-კლინტოკმა აღმოაჩინა სიმინდის ობიექტზე ე.წ. „მხტომარე გენები“, რომლებიც იცვლიდნენ ადგილს როგორც ერთ ქრომოსომაში, ასევე ერთი ქრომოსომიდან გადადიოდნენ მეორეში.

კონტექსტის წყარო:

'უჯრედის გენეტიკა' (02.07.2025), ლეჟავა თ., თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 2004, გვ. 21, საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა

დაკავშირებული სიტყვები

transposon

ბიოლოგია > გენეტიკა, მოლეკულური ბიოლოგია

transposon - ტრანსპოზონი

არსებითი სახელი

ტერმინის წყარო:

'transposon' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014

განმარტება

მობილური / მოძრავი გენეტიკური ელემენტის ნაირსახეობა.

განმარტების წყარო:

კონტექსტი

Ac არის სრული ტრანსპოზონი, რომელსაც შეუძლია ფუნქციონალური ტრანსპოზაზის წარმოება, რაც აუცილებელია ელემენტის გენომში გადაადგილებისთვის.

კონტექსტის წყარო:

'ბარბარა მაკ-კლინტოკი' (02.07.2025), CK-12 Foundation

დაკავშირებული სიტყვები

jumping gene, transposable genetic elements

ბიოლოგია > გენეტიკა, მოლეკულური ბიოლოგია

transposable genetic elements - მობილური გენეტიკური ელემენტები, მოძრავი გენეტიკური ელემენტები, ტრანსპოზირებადი გენეტიკური ელემენტები

არსებითი სახელი, მრავლობითი რიცხვი

ტერმინის წყარო:

'transposable genetic elements' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014
'transposable genetic elements' (02.07.2025), კემპბელი ნ., ბიოლოგია, თავი XVIII, 2007, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, ინგლისურ ქართული პარალელური კორპუსი

განმარტება

დნმ-ის მონაკვეთები / ნუკლეოტიდური თანმიმდევრობები, რომელთაც გენომში თავიანთი ადგილმდებარეობის შეცვლა შეუძლიათ.

განმარტების წყარო:

'transposable genetic elements' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014

კონტექსტი

ევოლუციის პროცესში გენთა ასეთმა დუბლიცირებამ და დაგროვებამ იქამდე მიგვიყვანა, რომ დღეს ჩვენი გენომის თითქმის ნახევარს მობილური გენეტიკური ელემენტები წარმოადგენენ.
ცალკეული უჯრედის დნმ-მა ასევე შესაძლოა, განიცადოს რეკომბინაცია, რაც გამოწვეულია ეგრეთ წოდებული ტრანსპოზირებადი გენეტიკური ელემენტების, ან უბრალოდ ტრანსპოზირებადი ელემენტების, მოძრაობით უჯრედის გენომის შიგნით.

კონტექსტის წყარო:

'"მხტუნავი" გენები - უძველეს გენთა თანამედროვე შესაძლებლობები', მკურნალი.გე
'transposable genetic elements' (02.07.2025), კემპბელი ნ., ბიოლოგია, თავი XVIII, 2007, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, ინგლისურ ქართული პარალელური კორპუსი

ინგლისური სინონიმები

mobile genetic elements

დაკავშირებული სიტყვები

transposon, transposition

ბიოლოგია > გენეტიკა

transposition - ტრანსპოზიცია

არსებითი სახელი

ტერმინის წყარო:

'transposition' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014

განმარტება

მობილური / მოძრავი გენეტიკური ელემენტის გადაადგილება ერთი გენეტიკური ლოკუსიდან მეორეზე.

განმარტების წყარო:

კონტექსტი

მაგალითად, ტრანსპოზიციით ეგზონი შეიძლება ჩაერთოს ცილის მაკოდირებელი გენის ინტრონში.

კონტექსტის წყარო:

'transposition' (02.07.2025), კემპბელი ნ., ბიოლოგია, თავი XIX, 2007, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, ინგლისურ ქართული პარალელური კორპუსი

დაკავშირებული სიტყვები

transposable genetic elements

ბიოლოგია > გენეტიკა

junk DNA - უსარგებლო დნმ, უფუნქციო დნმ, "უაზრო" დნმ

არსებითი სახელი

ტერმინის წყარო:

'junk DNA' (02.07.2025), ინგლისურ-ქართული ბიოლოგიური ლექსიკონი, ლექსიკოგრაფიული ცენტრი, თსუ, 2014

განმარტება

რაიმე გარკვეულ ფუნქციას მოკლებული დნმ.

განმარტების წყარო:

კონტექსტი

ბიოლოგებმა აღმოაჩინეს, რომ ნეიროსპორას აქვს გენეტიკური ინფორმაციის დაცვის სისტემა ე.წ. „უსარგებლო დნმ“ რომელსაც, თავის მხრივ, ორგანიზმის დაცვის ფუნქცია აქვს.

კონტექსტის წყარო:

'junk DNA' (02.07.2025), კემპბელი ნ., ბიოლოგია, თავი XXXI, 2007, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, ინგლისურ ქართული პარალელური კორპუსი

ინგლისური სინონიმები

silent DNA

დაკავშირებული სიტყვები

selfish DNA